Plaża
Zawrotna kariera kosza plażowego
Foto: delcampe.net
Zapewne niektórzy czytelnicy pamiętają świnoujską plażę obsianą po całej długości i szerokości koszami plażowymi. Na przełomie lat 60. i 70-tych XX w. było ich rzekomo w Świnoujściu aż 1,8 tysięcy! Kosz plażowy to nadal element każdego szanującego się kąpieliska. Wynalazek niby prosty, a jakże praktyczny. Sprawdźcie, kto za nim stoi.
Historia kosza plażowego rozpoczyna się w 1882 roku, kiedy Elfriede von Maltzahn z Warnemünde poszukiwała sposobu na plażowanie, który zapewniałby ochronę przed słońcem i wiatrem. Mistrz wikliniarstwa z Rostoku, Wilhelm Bartelmann wymyślił dla szlachcianki fotel, który nie do końca przypominał dzisiejsze kosze plażowe. Było to wiklinowe krzesło z bocznymi osłonami i trzcinowym dachem. Pomysł wzbudził jednak tak duże zainteresowanie, że Bartelmann postanowił udoskonalić swój wynalazek. Rok później wyprodukował kosz dwuosobowy, a jego obrotna żona Elisabeth otworzyła pierwszą na świecie wypożyczalnię koszy plażowych. Na przełomie wieków pani Bartelmann z pomocą swoich dzieci prowadziła już sieć wypożyczalni w nadbałtyckich kąpieliskach. Zamówienia rosły, interes się rozwijał, jednak Bartelsmann dalej stawił na produkcję ręczną. Jego warsztat przetrwał do 1942 roku. Podczas wojny został zniszczony, a potomkowie Bartelsmanna nigdy już go nie wskrzesili.
Twórca kosza plażowego znalazł naśladowców. Wynalazek był ciągle udoskonalany. Powstawały kosze obrotowe czy leżące, jednak mechanizmy nie sprawdzały się przy wszędobylskim piasku, dlatego postawiono na formę klasyczną i z takich koszy korzystamy do dzisiaj.
Jedna z najstarszych fabryk koszy działa na wyspie Uznam. W 1925 roku pan Carl Martin Harder założył pierwszą na Pomorzu fabrykę koszy plażowych w miejscowości Wolgast, w pobliżu domu swoich rodziców. 8 lat później z powodu budowy mostu nad Pianą musiał przenieść produkcję do Heringsdorfu. Manufaktura działała tutaj nawet podczas II wojny światowej, jednak w 1953 przedsiębiorstwo zostało uwłaszczone, a sam Harder opuścił NRD w 1956 r. Osiedlił się w miejscowości Heiligenhafen w Szlezwik - Holsztynie, gdzie ponownie otworzył fabrykę koszy, a jego dzieło po dzień dzisiejszy kontynuuje jego wnuk Thorsten.
Opuszczona przez Hardera manufaktura w Heringsdorfie działała w latach 1953-1989 jako Państwowy Zakład Wyrobów Wikliniarskich. W latach 1992-2008 była już spółką z o.o pod nazwą Kosz Kąpielisko Heringsdorf. Od 2009 roku działa z sukcesem jako Korbwerk. W ubiegłym roku przedsiębiorstwo sprezentowało gminie Herindsdorf największy kosz plażowy na świecie. Dzisiaj przymierza się do utworzenia muzeum koszy i mody plażowej przy swojej fabryce.
Po II wojnie światowej na świnoujskiej plaży pozostały resztki infrastruktury niemieckiego kąpieliska i ... kilka koszy. Cześć pochodziła zapewne z manufaktury Bartelsamanna czy Hardera. Z czasem powstały małe wytwórnie w Świnoujściu czy w pobliskim Lubinie. Jak podaje jeden z czytelników iswinoujscie.pl, w latach 50-tych XX w. spalił się magazyn koszy zlokalizowany przy ul. Chopina, tuż obok zakonu. A były to kosze wykonane z najszlachetniejszych materiałów, wg tradycyjnej techniki.
Kosze ponownie wróciły na świnoujską plażę od lat 70-tych XX w. Wówczas wypożyczalnię prowadziło przedsiębiorstwo "Pomerania", poprzednik OSiR-u. Potem na chwilę zniknęły z nadmorskiego krajobrazu. Dzisiaj wypożyczymy je za ok. 30 zł za dzień w jednej w wypożyczalni zlokalizowanych na plaży.
DOŁĄCZ DO NAS: