Historia
Fryderyk II Wielki – jak delikatny chłopiec stał się władcą absolutnym
Fryderyk II Wielki, obraz pędzla XIX-wiecznego niemieckiego malarza Wilhelma Camphausena
Foto: internet
W zależności od perspektywy postać tę można ocenić albo jako genialnego władcę albo jako tego, który przyczynił się do katastrofy polskiego państwa w XVIII wieku. Władca absolutny, filozof, nieustępliwy król. Poznajcie bliżej osobę, która nadała prawa miejskie Świnoujściu – Fryderka II Wielkiego.
Syn króla pruskiego, Fryderyka Wilhelma I Hohenzollerna, urodził się w 1712 roku. Jego dzieciństwo j było naznaczone konfliktem z ojcem, który wynikał z ich różnych charakterów oraz zainteresowań. Młody Fryderyk był pasjonatem sztuki, muzyki, literatury. Chciał poszerzać swoje horyzonty, zdobywać wiedzę, uczyć się łaciny. Pasji tych zdecydowanie nie podzielał jego ojciec, który wolał w jego rozumieniu bardziej męskie rozrywki, czyli np. polowania. Skupiał się na budowie potęgi militarnej Prus i nie pochwalał zainteresowań syna, a co więcej – próbował mu je ograniczać.
Konflikt między synem i ojcem narastał i jego apogeum miało miejsce, gdy młody Fryderyk próbował uciec z kraju w 1730 roku. Plan się nie powiódł. Następca tronu został uwięziony w twierdzy w Kostrzynie nad Odrą, a pozostali uciekinierzy zostali oskarżeni o spisek, a następnie potraktowani jak dezerterzy. Momentem kulminacyjnym całej sytuacji było stracenie Hansa Hermanna von Katte, który był podejrzany o związek Fryderykiem.
Rok później Fryderyk podporządkował się ojcu. Oznaczało to powrót do wojska oraz przygotowywanie się do rządzenia krajem. Wyrazem uległości wobec ojca było zawarcie małżeństwa z Elżbietą Krystyną Braunschweig-Wolfenbüttel-Bevern. Związek ten od początku uważany był za niecelowy. Fryderyk był impotentem – jedni mówią o jego przebytej w dzieciństwie chorobie wenerycznej, a inni o homoseksualizmie. Żadne z tych twierdzeń nie zostało jednoznacznie potwierdzone, tak samo jak i pogłoski o tym, że małżeństwo nigdy nie zostało skonsumowane. Faktem jest jednak, że dynastia nie została przedłużona i Fryderyk z Elżbietą nie doczekali się potomka. Faktem też jest, że mimo swojego piękna mało wyedukowana Elżbieta nie za bardzo interesowała przyszłego króla Prus, który cenił sobie przede wszystkim dysputy filozoficzne. Doceniał jednak jej starania i życzliwość.
Nowy rozdział dla Fryderyka rozpoczyna się wraz ze śmiercią jego ojca, kiedy to 31 maja 1740 roku został królem Prus. Cel, jaki mu przyświecał, to rozbudowa potęgi swojego państwa. Wynikiem tego jest angażowanie się w wojny, z których Fryderyk dzięki swoim umiejętnościom strategicznym (a nieraz przy dużym szczęściu) wychodził zwycięsko. Największe piętno odcisnęła na nim wojna siedmioletnia (1756 – 1763), kiedy zawiązał się przeciwko niemu sojusz austriacko-francusko-rosyjsko-saksoński. Wojna ta najprawdopodniej zakończyłaby się klęską Fryderyka, gdyby nie śmierć carycy Elżbiety i rozpad koalicji antypruskiej.
Zaangażowanie w rozwój swojego państwa oznaczało działanie na szkodę innych, w tym Rzeczpospolitej. Król Prus reagował negatywnie na każdą próbę reform w naszym kraju. Organizował przygraniczne napady rabunkowe, spekulował monetą, a w końcu wysunął roszczenia terytorialne i był wnioskodawcą podpisania traktatów rozbiorowych w 1772 roku. W wyniku tego Prusy otrzymały Pomorze. To wydarzenie zainicjowało dalsze pogrążanie się państwa polskiego i kolejne rozbiory.
Król Prus twardą ręką rządził swoim państwem - zgodnie z ideą absolutyzmu oświeconego. Miał pełnię władzy, nie znosił sprzeciwu. Zajmował się każdą dziedziną: od edukacji i sądownictwa po wojsko i dyplomację. Służył swojemu państwu i tego samego oczekiwał od jego urzędników i obywateli. Mimo wielu obowiązków dalej spędzał czas na rozwoju intelektualnym, filozoficznych rozmowach, poznawaniu literatury i komponowaniu muzyki. Zmarł w 1786 roku, zostawiając po sobie spuściznę intelektualną, pierwsze próby spisania historii Prus, potężne państwo oraz… jeszcze bardziej osłabioną Rzeczpospolitą.
DOŁĄCZ DO NAS: